Paragraaf 5.3 | Opdrachten

‘De rollen van gastheer en gast zijn soms inwisselbaar, maar over het algemeen ligt de rolverdeling in een gastvrijheidsrelatie vast. Ik geef een voorbeeld uit de zorg. Wie als patiënt in een ziekenhuis wordt opgenomen is daar te gast, zoals blijkt uit de oude woorden “gasthuis” en “hospitaal”. Je bent tijdelijk in een vreemde omgeving waar je door onbekenden wordt opgevangen en geholpen. Het zorgpersoneel neemt de rol van gastheer op zich en omringt de gasten met zorg zolang die nodig is. In het geval van de thuisverpleging lijken de rollen echter omgekeerd: de verpleger overschrijdt letterlijk een drempel, komt in de privékring van de cliënt en wordt daar door hem ontvangen. Wie is de gastheer en wie is de gast? In de ziekenhuissituatie lijkt de patiënt de gast te zijn, maar misschien kun je het beter omdraaien en van de patiënt de gastheer maken. [Deze] beschikt namelijk over [diens] eigen lichaam en [diens] eigen mentale ruimte waar [deze] een arts of verpleger even toelaat om verzorging mogelijk te maken. Zorgpersoneel is op die manier even te gast bij de patiënt. Deze specifiek kwestie is uiterst delicaat, omdat het hier de intimiteit en derhalve de integriteit van de persoon betreft. Wie een ander in [diens] huis ontvangt, staat toe dat de gast tijdelijk in [diens] privéleven komt, maar daarom hoeft dat nog niet ook in [diens] intimiteit te zijn. Een gastvrijheidssituatie is een situatie van nabijheid, maar tegelijk wordt ook altijd enige afstand gehouden. Als gast in het huis van een ander neem je discretie in acht: je gaat bijvoorbeeld niet zomaar een slaapkamer binnen of snuffelen in de spullen van je gastheer. Omdat in een zorgsituatie intiem contact onvermijdelijk is en vaak pijnlijk en vernederend is, is het beter om de patiënt of zorgbehoevende als gastheer van het eigenlichaam te blijven zien en de zorgverlener als een tijdelijke gast die zich discreet dient op te stellen.’